ތަނަވަސްކަމަށް މީސްތަކުންގެ ދަހިވެތިކަން ބޮޑުވެފައިވާވަރުން ބައު ހެދުމެއްލާން ލަދުގަންނަ އެތައް ބައަކު އުޅެއެވެ. ދަރިންނަށް އެންމެ މޮޅު ހެދުން ހޯދައިނުދެވޭނަމަ ދެރަވެ ހިތާމަކުރާ މީހުން މަދެއް ނޫނެވެ. ނުކައި ނުބޮއި ތިބޭއިރުވެސް ތަނަވަސް މީހަކުކަމަށް އެހެން މީހުންނަށް ދެއްކެން ބޭނޫންވާ މީހުން އަންނަނީ ގިނަވަމުންނެވެ.  

މިހާރަކަށް އައިސް އެމީހަކީ ފަޤީރަކު ކަމުގައިވާނަމަ ނުވަތަ މަޝްހޫރު މީހަކު ކަމުގައި ނުވާނަމަ ތިމާއަކީ ވަރަށް ދަށުދަރަޖައިގެ މީހެއް ކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވި އަމިއްލައަށްވެސް އެބަ ނިކަމެތިވެއެވެ. މިއީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި އެކަން އޮންނަންވީ ގޮތެއް ނޫނެވެ.  

މަސައްކަތްކުރަންވީ އިސްލާމް ދީނުގައި އޮތް ގޮތަށް ޢަމަލުތައް ބެހެއްޓޭތޯއެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަރަޖަ މަތިވެރިކުރެވޭތޯއެވެ. އެކަން ރަސޫލް ﷺ ވަނީ ވަރަށް ރަނގަޅަށް އުންމަތަށް ބަވާންކޮށްދެއްވަވައިފައެވެ.  

އޭނާއަކީ ކޮންމެ އަންހެނެއްގެ ކައިވެންޏަށް އެދުނަސް ރުހޭނެ އޭނާ އެދޭ ކަންކަން މީހުން ކުރާނެ މީހެއްކަމާއި ބަސްވިކޭ މީހެއް (އޭނާ ދައްކާވާހަކަ އެހެން މީހުން ޤަބޫލުކުރާ މީހެއް) ކަމަށް މީސްތަކުން ރަސޫލާ ﷺ  އަށް ދެންނެވި މީހާއަށްވުރެ އެކަންކަން އެގޮތަށް ނެތް ނިކަމެތި މީހާގެ އަގު މާބޮޑުކަން މިޙަދީޘްފުޅުން އެނގިގެންދެއެވެ. އެމީހާގެ ހުރި ތަނަވަސްކަމުން ދުނިޔޭގެ އެންމެން ތަނަވަސްކަންހުރި މީހާއަށް ރުހި، ތާއީދުކުރިނަމަވެސްމެއެވެ.  

އެހެން ނުވާންވީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟ ތަނަވަސްކަމަކީ ތަޤްވާވެރިކަމުގައި މިންއަޅަން ބޭނުންކުރެވޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއްވެސް މީހެއްގެ ކުޅަދާނަކަމުން ލިބޭ އެއްޗެއްވެސް ނޫނެވެ. އެއާއި ޚިލާފަށް ތަޤްވާވެރިކަމަކީ އެމީހަކު އެކަމަށް އެދި ބުރަ މަސައްކަތްކުރިވަރަކުން ލިބޭ އެއްޗެކެވެ. ވީމާ ކިތަންމެ ފަޤީރު ނަމަވެސް މަސައްކަތްކުރަންވީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަރަޖަ އުފުލިގެންވާ މީހަކަށްވުމަށެވެ. ތަޤްވާވެރިއަކަށް ވުމަށެވެ.  

Sahl reported: A man passed by the Messenger of Allah, peace and blessings be upon him, and the Prophet said, “What do you say about this man?” They said, “If he proposes in marriage, it should be accepted. If he intercedes, it should be granted. If he speaks, he should be listened to.” The Prophet was silent and then a poor man among the Muslims passed by. The Prophet said, “What do you say about this man?” They said, “If he proposes in marriage, it should not be accepted. If he intercedes, it should not be granted. If he speaks, he should not be listened to.” The Prophet said, “This man is better than the entire earth filled with the likes of the other.”

Source: Ṣaḥīḥ al-Bukhārī 5091

Grade: Sahih (authentic) according to Al-Bukhari 

عَنْ ‌سَهْلٍ قَالَ مَرَّ رَجُلٌ عَلَى رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ مَا تَقُولُونَ فِي هَذَا قَالُوا حَرِيٌّ إِنْ خَطَبَ أَنْ يُنْكَحَ وَإِنْ شَفَعَ أَنْ يُشَفَّعَ وَإِنْ قَالَ أَنْ يُسْتَمَعَ قَالَ ثُمَّ سَكَتَ فَمَرَّ رَجُلٌ مِنْ فُقَرَاءِ الْمُسْلِمِينَ فَقَالَ مَا تَقُولُونَ فِي هَذَا قَالُوا حَرِيٌّ إِنْ خَطَبَ أَنْ لَا يُنْكَحَ وَإِنْ شَفَعَ أَنْ لَا يُشَفَّعَ وَإِنْ قَالَ أَنْ لَا يُسْتَمَعَ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ هَذَا خَيْرٌ مِنْ مِلْءِ الْأَرْضِ مِثْلَ هَذَا

 5091صحيح البخاري كتاب النكاح باب الأكفاء في الدين 

- އިސްލާމީ ތިލަފަތުގެ ދަރުސަކުން