އުޟްހިޔާ ކަތިލުމާބެހޭގޮތުން އެނގުން މުހިންމު ކަންކަން (3) 

އުޟްޙިޔާ ކަތިލުމުގެ ކުރިން ކިޔަން ވަކި ޚާއްޞަ ދުޢާ އެއް އޮވޭތޯ؟

الحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله صلى الله عليه وسلم، وبعد:

އުޟްޙިޔާ ކަތިލުމުގެ ކުރިން އަންނަނިވި ދުޢާ ކިޔަންވާނެއެވެ. "ބިސްމިﷲ، ވަﷲ އަކްބަރު". މިއީ ވާޖިބު މިންވަރެވެ. މީގެ އިތުރުން އަމިއްލަ ނަފްސަށް ކަތިލާ އުޟްޙިޔާ އެއް ނަމަ "އައްލާހުންމަ ތަގައްބަލް މިންނީ" މިފަދައިން ކިޔުން ސުންނަތް ވެގެންވެއެވެ. އަދި އެހެން މީހަކަށް ކަތިލާދޭނަމަ "އައްލާހުންމަ ތަގައްބަލް މިން...." މިހިސަބަށް ކިޔުމަށް ފަހު އެމީހެއްގެ ނަން ލާނީއެވެ. މިއީ އެދެވިގެންވާ މިންވަރެވެ. "ބިސްމިﷲ ވަﷲ އަކްބަރު" ކިޔާފައި ކަތިލުމުން ވާޖިބު މިންވަރު އަދާވީއެވެ.  

روى البخاري (5565) ومسلم (1966) عَنْ أَنَسٍ قَالَ : (ضَحَّى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِكَبْشَيْنِ أَمْلَحَيْنِ أَقْرَنَيْنِ ذَبَحَهُمَا بِيَدِهِ وَسَمَّى وَكَبَّرَ وَوَضَعَ رِجْلَهُ عَلَى صِفَاحِهِمَا) 

މާނައަކީ: މާތް ﷲ ރުއްސުންލެއްވި އަނަސް ބިން މާލިކްގެ ކިބައިން އިމާމް ބުޚާރީ އާއި މުސްލިމް ރިވާ ކުރެއްވި ޙަދީޘެއްގައިވެއެވެ. "ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އުޟްޙިޔާ ގެ ގޮތުގައި ދެދަޅު ފަޅާފައިވާ ދެކަންބަޅި ބަކަރި ކަތިލެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ފައިންޕުޅު ބަކަރީގެ ކަރު ކައިރީގައި ބެހެއްޓެވުމަށްފަހު، ބިސްމިﷲ ވަﷲ އަކްބަރު އޭ ވިދާޅުވެފައި، އެކަލޭގެފާނުގެ އަތްޕުޅުން ކަތިލެއްވިއެވެ."

روى مسلم (1967) عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَمَرَ بِكَبْشٍ أَقْرَنَ فَأُتِيَ بِهِ لِيُضَحِّيَ بِهِ فَقَالَ لَهَا يَا عَائِشَةُ هَلُمِّي الْمُدْيَةَ (يعني السكين) ثُمَّ قَالَ اشْحَذِيهَا بِحَجَرٍ فَفَعَلَتْ ثُمَّ أَخَذَهَا وَأَخَذَ الْكَبْشَ فَأَضْجَعَهُ ثُمَّ ذَبَحَهُ ثُمَّ قَالَ بِاسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنْ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَمِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ثُمَّ ضَحَّى بِهِ)

މާނައަކީ: މާތް ﷲ ރުއްސުންލެއްވި ޢާއިޝާގެ ކިބައިން އިމާމް މުސްލިމް ރިވާ ކުރެއްވިއެވެ. 

"އުޟްޙިޔާ ކަތިލުމަށް ޓަކައި ދަޅުފަޅާފައި ހުރި ކަންބަޅި އެއް ގެނައުމަށް އަމުރު ކުރެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް އެކަންބަޅި ގެނެވުމުން ވަޅިގެންނެވުމަށް ޢާއިޝާ އަށް އަމުރު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެކަމަނާ ވަޅި ގެންނެވުމުން ހިލަގަނޑެއްގައި ކާއްތާ ވަޅި ތޫނު ކުރުމަށް އަމުރު ކުރެއްވިއެވެ. ޢާއިޝާ އެގޮތަށް އެކަންތައް ކުރެއްވުމުން ކަންބަޅި ބިންމަތީގައި ބޭއްވެވިއެވެ. 

އަދި ވިދާޅުވިއެވެ. (بِاسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنْ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَمِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ)މާނައަކީ: "ﷲ ގެ އިސްމުފުޅުން ފަށަމެވެ.ހއްދަވާގެންގުޅުއްވާ އިލާހެވެ. މުޙައްމަދުގެ ފާނާއި އެކަލޭގެފާނުގެ އާލުންނާއި ، އެކަލޭގެފާނުގެ އުއްމަތުގެ ކިބައިން ގަބޫލު ކުރައްވާފާންދޭވެ". މިހެން ވިދަޅުވުމަށްފަހު ޛަބަޙަ ކުރެއްވިއެވެ."

روى الترمذي (1521) عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ : شَهِدْتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الأَضْحَى بِالْمُصَلَّى فَلَمَّا قَضَى خُطْبَتَهُ نَزَلَ عَنْ مِنْبَرِهِ فَأُتِيَ بِكَبْشٍ فَذَبَحَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِيَدِهِ وَقَالَ بِسْمِ اللَّهِ وَاللَّهُ أَكْبَرُ هَذَا عَنِّي وَعَمَّنْ لَمْ يُضَحِّ مِنْ أُمَّتِي .

މަނައަކީ: މާތަ ﷲ ރުއްސުންލެއްވި ޖާބިރު ބިން ޢަބްދިﷲ ވިދާޅުވިއެވެ. "ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ގެ އަރިހުގައި ޢީދު ދުވަހު މިސްކިތުގައި ބައިވެރިވީމެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޢީދު ދުވަހުގެ ޚުޠުބާ ނިންމެވުމަށްފަހު، މެމްބަރުން ފައިބާ ވަޑައިގެން ކަންބަޅި އެއް ގެންނެވިއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ އަތްޕުޅުން އެކަންބަޅި ޛަބަޙަ ކުރެއްވިއެވެ. އަދި ވިދާޅުވިއެވެ. (بِسْمِ اللَّهِ وَاللَّهُ أَكْبَرُ هَذَا عَنِّي وَعَمَّنْ لَمْ يُضَحِّ مِنْ أُمَّتِي) މާނައަކީ: "ﷲ ގެ އިސްމުފުޅުން ފަށަމެވެ. ﷲ މާ ބޮޑެވެ. މިއީ ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ފަރާތުންނާއި، ތިމަން ކަލޭގެފާނުގެ އުއްމަތުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން އުޟްޙިޔާ ކަތިނުލާ މީހުންގެ ފަރާތުން ކަތިލެވޭ އެއްޗެކެވެ." والله أعلم.

- އަދި ނުނިމޭ

--ޑޜ. މުޙަމަދު އިޔާޟް ޢަބްދުއްލަޠީފް